SÉT LAN TRUYỀN LÀ GÌ?

Sét lan truyền (Surge) là hiện tượng xung điện áp tăng cao đột ngột và lan truyền qua hệ thống điện, đường dây truyền tải hoặc các thiết bị kết nối. Hiện tượng này thường xảy ra khi có các tác động bên ngoài hoặc bên trong hệ thống điện, gây nguy hiểm cho con người và hư hỏng thiết bị.

NGUYÊN NHÂN GÂY RA SÉT LAN TRUYỀN

1. Tác động từ sét đánh

• Sét đánh trực tiếp: Khi sét đánh vào đường dây điện, cột thu lôi, hoặc các công trình gần đó, nó tạo ra dòng điện áp rất lớn (lên đến hàng triệu vôn), lan truyền qua mạng lưới điện và thiết bị.

• Sét đánh gián tiếp: Sét đánh xuống đất hoặc vào khu vực gần hệ thống điện có thể gây cảm ứng điện từ, tạo ra xung điện áp lan truyền trong hệ thống.

2. Sự cố trong mạng lưới điện

• Khi hệ thống điện bị sự cố như mất cân bằng tải, ngắn mạch, hoặc quá tải, dòng điện và điện áp đột ngột thay đổi, gây ra hiện tượng xung điện áp lan truyền.

3. Hoạt động của thiết bị điện công suất lớn

• Các thiết bị có công suất lớn như máy biến áp, máy bơm, hoặc máy nén khí khi bật tắt đột ngột cũng có thể gây ra các xung điện áp lan truyền trong mạng lưới.

4. Cảm ứng điện từ (EMI)

• Tia sét hoặc các nguồn sóng điện từ mạnh trong môi trường tạo ra dòng điện cảm ứng, gây ra hiện tượng lan truyền điện áp trong dây dẫn.

ĐẶC ĐIỂM CỦA SÉT LAN TRUYỀN

• Thời gian ngắn: Sét lan truyền chỉ kéo dài trong thời gian rất ngắn (vài micro giây đến vài mili giây).

• Điện áp cao: Có thể đạt hàng nghìn đến hàng triệu vôn, đủ gây hư hỏng nghiêm trọng cho thiết bị điện.

• Lan truyền nhanh: Xung điện áp có thể lan truyền qua toàn bộ hệ thống điện chỉ trong tích tắc, gây ra hư hỏng ở nhiều nơi cùng lúc.

TÁC HẠI CỦA SÉT LAN TRUYỀN

1. Hư hỏng thiết bị điện

• Sét lan truyền có thể làm cháy nổ hoặc làm hỏng các thiết bị điện, đặc biệt là các thiết bị nhạy cảm như inverter, máy tính, tivi, và các cảm biến.

2. Nguy cơ cháy nổ

• Xung điện áp cao có thể gây chập cháy dây dẫn, bảng mạch hoặc các thiết bị điện.

3. Gián đoạn hoạt động

• Khi xảy ra sét lan truyền, hệ thống điện có thể bị sụp áp hoặc ngừng hoạt động, ảnh hưởng đến quá trình sản xuất, sinh hoạt.

4. Nguy hiểm cho con người

Sét lan truyền có thể gây nguy cơ điện giật hoặc làm hỏng các thiết bị bảo vệ như cầu dao và aptomat, khiến hệ thống mất an toàn.

BIỆN PHÁP PHÒNG CHỐNG SÉT LAN TRUYỀN

1. Lắp đặt hệ thống chống sét lan truyền (SPD)

• Thiết bị chống sét lan truyền (Surge Protective Device) giúp hấp thụ và chuyển hướng dòng điện áp cao xuống đất, bảo vệ các thiết bị điện trong hệ thống.

2.Thiết kế hệ thống tiếp địa hiệu quả

• Hệ thống tiếp địa tốt giúp dẫn dòng sét lan truyền xuống đất một cách nhanh chóng, giảm thiểu tác động đến thiết bị.

3. Sử dụng thiết bị bảo vệ bổ sung

• Cầu dao tự động, aptomat hoặc các thiết bị bảo vệ dòng rò giúp ngắt mạch khi phát hiện dòng xung điện bất thường.

4. Kiểm tra và bảo trì định kỳ

Đảm bảo hệ thống chống sét, dây dẫn, và tiếp địa luôn trong tình trạng hoạt động tốt.

5. Lắp đặt chống sét trực tiếp

Cột thu lôi và dây dẫn sét giúp chuyển dòng điện do sét đánh trực tiếp xuống đất, giảm nguy cơ xung điện áp lan truyền.

CHỐNG SÉT LAN TRUYỀN LÀ GÌ?

Chống sét lan truyền (Surge Protection) là biện pháp bảo vệ hệ thống điện và các thiết bị điện tử khỏi tác động của xung điện áp tăng cao đột ngột, thường gây ra bởi:

1. Sét đánh trực tiếp hoặc gần hệ thống điện

   • Sét đánh trực tiếp vào đường dây điện hoặc các công trình gần đó có thể tạo ra dòng xung điện áp lớn truyền qua hệ thống dây dẫn.

2. Sự cố trong mạng lưới điện

   • Các hiện tượng như sụt áp, mất cân bằng tải, hoặc bật tắt các thiết bị công suất lớn trong hệ thống cũng tạo ra xung điện áp bất thường. Xung điện áp này (thường gọi là sóng lan truyền) có thể gây hư hỏng hoặc phá hủy các thiết bị điện tử nhạy cảm, làm gián đoạn hoạt động của hệ thống.

NGUYÊN LÝ HOẠT ĐỘNG CỦA CHỐNG SÉT LAN TRUYỀN

Chống sét lan truyền được thực hiện thông qua các thiết bị gọi là thiết bị chống sét lan truyền (SPD - Surge Protective Device). Chức năng của SPD:

• Hấp thụ hoặc chuyển hướng dòng điện xung: SPD hấp thụ xung điện áp cao và chuyển năng lượng dư thừa xuống đất thông qua hệ thống tiếp địa.

• Giảm điện áp xuống mức an toàn: SPD duy trì điện áp trong hệ thống ở mức an toàn, ngăn ngừa hư hỏng cho thiết bị.

THÀNH PHẦN CHÍNH CỦA HỆ THỐNG CHỐNG SÉT LAN TRUYỀN

1/ Thiết bị chống sét lan truyền (SPD)

• Được lắp đặt ở các vị trí quan trọng như tủ điện chính, tủ phân phối, và gần các thiết bị cần bảo vệ.

• Các loại SPD thường gặp:

  • Type 1: Chống sét trực tiếp từ nguồn sét đánh.

  • Type 2: Bảo vệ hệ thống trước xung điện lan truyền từ mạng lưới điện.

  • Type 3: Bảo vệ các thiết bị nhạy cảm (thiết bị đầu cuối).

2/ Hệ thống tiếp địa

• SPD cần kết hợp với hệ thống tiếp địa hiệu quả để dẫn dòng xung điện xuống đất.

• Cầu chì hoặc thiết bị ngắt mạch

• Được lắp kèm SPD để bảo vệ khi thiết bị chống sét quá tải hoặc hư hỏng.

TẦM QUAN TRỌNG CỦA CHỐNG SÉT LAN TRUYỀN

1. Bảo vệ thiết bị điện tử

   • Các thiết bị nhạy cảm như inverter, máy tính, cảm biến, hoặc thiết bị viễn thông dễ bị hư hỏng bởi xung điện áp. SPD bảo vệ các thiết bị này, giảm nguy cơ hỏng hóc.

2. Đảm bảo an toàn cho hệ thống điện

   • Ngăn ngừa các sự cố chập cháy, quá nhiệt do dòng điện cao đột ngột.

3. Tăng tuổi thọ của thiết bị

   • Việc giảm thiểu các tác động xung điện áp giúp kéo dài tuổi thọ của các thiết bị trong hệ thống.

4. Giảm chi phí sửa chữa và bảo trì

   • Ngăn ngừa hư hỏng lớn, giảm thiểu chi phí bảo trì và thay thế thiết bị.

ỨNG DỤNG CỦA CHỐNG SÉT LAN TRUYỀN

• Hệ thống năng lượng mặt trời: Bảo vệ tấm pin, inverter và hệ thống lưu trữ.

• Các công trình công nghiệp: Hệ thống máy móc tự động hóa, máy biến áp, và thiết bị điều khiển.

• Nhà ở và văn phòng: Bảo vệ thiết bị gia dụng, máy tính, tivi, hệ thống camera an ninh.

• Hệ thống viễn thông: Bảo vệ các trạm phát sóng và thiết bị mạng.

<< Xem thêm >>

• Tầm quan trọng của một hệ thống tiếp địa

•